کد مطلب:93726 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:725
[صفحه 70] متكفل رزق هر جنبنده ای است: (و ما من دابه فی الارض الا علی الله رزقها...)[2] هیچ جنبنده ای در زمین نیست، الا اینكه روزی او به عهده خداوند است. در بعضی دیگر از آیات آمده كه وسعت و تنگی روزی به خواست خداست: (او لم یروا ان الله یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر)[3] (آیا ندیدند كه خداوند هر كه را بخواهد صاحب روزی وسیع می كند، و هر كه را خواهد تنگ روزی گرداند). در روایات اسلامی هم به این معنا اشاره شده است علی (ع) می فرمایند: «و قدر الارزاق فكثرها و قللها و قسمها علی الضیق و السعه»[4] (خداوند ارزاق را مقدر ساخته و زیاد و كم نموده، و بر حسب تنگی و وسعت معیشت آن را تقسیم كرده است). اكنون این سئوال پیش می آید كه: اگر چنین باشد، تلاش و كوشش برای تحصیل معاش و روزی و برنامه ریزی برای بهبود وضع اقتصادی مفهومی نخواهد داشت، ولی با توجه به سایر آیات و روایات هنگامی كه همه در كنار یكدیگر چیده شود، پاسخ این سئوال روشن می گردد، كه: منظور از تضمین رزق از سوی خداوند و تكفل و تعهد و تقسیم آن، فراهم آوردن زمینه ها است، زمینه هائی در خارج از وجود انسان، و زمینه هائی در درون وجود او، كه هرگاه دست به دست هم دهند، انسان سهم خود را از روزی دریافت می كند، این درست به آن می ماند كه حقوق كاركنان یك شركت از طرف رئیس آن شركت تعیین می شود، ولی هرگز در خانه آنها نمی آورند، بلكه آنها باید شخصا بروند، و لیست حقوق را پر كنند، و حق خود را دریافت دارند. این نكته را نیز نباید فراموش كرد كه خداوند برای اینكه مردم در عالم [صفحه 71] اسباب گم نشوند، و روزی را نتیجه منحصر به فرد تلاش و كوششهای خود به تنهائی ندانند، گاه به اشخاصی روزی می رساند، كه: تلاش چندانی نكرده اند، و گاه روزی را از كسانی می گیرد كه: تلاش فراوان داشته اند، تا روشن سازد در پشت این دستگاه، قدرت دیگری حاكم است، (ولی نباید فراموش كرد، كه: این در حقیقت یك استثناء است، اما اصل اساسی همان تلاش و كوشش است). و شاید به خاطر همین مطلب است كه در حدیثی از پیامبر اكرم (ص) آمده است: «و اعلموا ان الرزق رزقان: فرزق تطلبونه و رزق یطلبكم فاطلبوا ارزاقكم من حلال فانكم ان طلبتموها من وجوهها اكلتموها حلالا و ان طلبتموها من غیر وجوهها اكلتموها حراما...[5] » (بدانید رزق دو گونه است: رزقی كه شما بدنبال آن می روید و رزقی كه آن به دنبال شما می آید بنابراین رزق را از طریق حلال طلب كنید، كه: اگر از طریق صحیح آن را بطلبید، آن را به صورت حلال می خورید و اگر از غیر طریق صحیح بطلبید همان را به صورت حرام می خورید). این دو گونگی روزی در واقع دلیل بر جمع میان آیات و روایاتی است، كه روزی را مقسوم و تضمین شده می شمرد، و آیات و روایاتی كه نقطه مقابل آن، جد و جهد و تلاش را شرط بهره گیری از روزی معرفی می كنند.[6]. بعلاوه آگاهی بر این دو گونگی رزق سبب می شود، كه: افراد حریص از حرص باز ایستند و مومنان خود را آلوده كارهای حرام برای طلب روزی نكنند، و محرومان نیز به یاس و نومیدی كشیده نشوند. [صفحه 72]
در بعضی آیات دارد كه خداوند تقسیم روزی می كند (قسم بینهم معیشتهم[1] ) خداوند بین مردم تقسیم معیشت می كند و او را
صفحه 70، 71، 72.